Πολλά έχουν γραφτεί γι’ αυτό το “κλικ”. Γνωστό άλλοτε ως ένστικτο, “έκτη αίσθηση”, ενόραση ή εσωτερική φωνή, έχει απασχολήσει την επιστημονική κοινότητα ποικιλοτρόπως. Όπως διαβάζουμε σε μελέτες που έχουν δημοσιευτεί, οι επαγγελματίες που έχουν φτάσει στην κορυφή της ιεραρχίας τείνουν να εμπιστεύονται περισσότερο τη διαίσθησή τους, σε αντίθεση με τους υφισταμένους τους, οι οποίοι βασίζονται πιο πολύ σε γεγονότα.
Γνωρίζοντας λοιπόν ότι το μυαλό μας είναι ικανό να λύνει προβλήματα με δύο τρόπους, με το ένστικτο αφενός και την αναλυτική σκέψη αφετέρου, σε αντίστοιχα πειράματα που πραγματοποιούνται, στην προσπάθεια διερεύνησης της λειτουργίας της διαίσθησης, μελετώνται υποκείμενα σε κατάσταση επίλυσης προβλημάτων. Κι αυτό που διαπιστώνεται είναι ότι άλλοι βρίσκουν την απάντηση δουλεύοντας μεθοδικά, σε αντίθεση με όσους καταλήγουν στην επίλυση από το πουθενά. Και πάλι όμως, στη διαπίστωση αυτή δεν παρέχεται επιστημονικά τεκμηριωμένη απάντηση για την προέλευση της όποιας λύσης… Η επιστημονική κοινότητα αντιμετωπίζει με σκεπτικισμό την έννοια της διαίσθησης και το ερώτημα που τίθεται πλέον ξεκάθαρα είναι το αν αυτή βασίζεται σε μνήμες από περασμένα περιστατικά ή αν πρόκειται για πραγματική αντίληψη ενός μελλοντικού γεγονότος.
Ας το προσεγγίσουμε λιγάκι διαφορετικά. Θεωρητικά και πρακτικά αληθεύει ότι το σώμα μας αντιδρά μπροστά σε καθετί που λαμβάνεται ως κίνδυνος αλλαγής. Τα χέρια ιδρώνουν, η καρδιά πάει να σπάσει, το στομάχι δένεται κόμπος. Κάτω από τη σωματική ένταση, κάθε απόφαση υλοποιείται αστραπιαία. Λέγεται μάλιστα πως όσο πιο εξοικειωμένοι είμαστε με τις αισθήσεις μας, τόσο πιο γρήγορα λαμβάνουμε τις αποφάσεις μας. Ποιο είναι όμως το κριτήριο εκείνο που μας οδηγεί στο να παρακάμπτουμε το μέρος του εγκεφάλου που κάνει μία επιλογή μας συνειδητή; Θυμάμαι κάποια στιγμή που επέλεξα να μην κάνω κάτι, για το οποίο είχα αρχικά όλα τα διαπιστευτήρια ότι θα πετύχει και που τελικά δεν κατάφερα ποτέ να ερμηνεύσω γιατί δεν έπεσα έξω στην επιλογή μου, όταν αυτό δεν θα πετύχαινε, όπως αποδείχτηκε στη συνέχεια.
Η διαίσθηση όπως την αντιλαμβανόμαστε πλέον, είναι μια διαδικασία που εμπλέκει μυαλό και καρδιά. Αν η καρδιά λαμβάνει τη διαισθητική πληροφορία τότε με τη σειρά της αντιδρά σε αυτή, βάσει πειραμάτων που αποδεικνύουν ότι οι χτύποι της καρδιάς αυξάνονται σημαντικά στην επερχόμενη αλλαγή. Αν λοιπόν μέχρι τώρα θεωρούσαμε ότι ο εγκέφαλος είναι ένα μοναχικό όργανο που αποφασίζει για κάθε λειτουργία πριν από την πραγματοποίησή της, η εμπλοκή των σωματικών οργάνων διαψεύδει πλέον τα πρωτεία. Είναι πιθανό να προκύπτει μία νέα συνεργασία.
Αλλά και ιστορικά ιδωμένη, η διαίσθηση βοήθησε την ανθρωπότητα να επιβιώσει και να αλλάξει. Αποτέλεσε τον κινητήριο μοχλό για μεγάλες επιστημονικές ανακαλύψεις, καλλιτεχνικά αριστουργήματα. Σε αντίθετες περιπτώσεις η αδυναμία οραματισμού οδήγησε σε καθυστερήσεις. Όπως αναφέρεται χαρακτηριστικά, ο Ναπολέων δεν πίστευε στον τρόπο λειτουργίας ενός ατμόπλοιου, όταν του προτάθηκε η εφαρμογή του, με αποτέλεσμα να αρνηθεί εξολοκλήρου την κατασκευή του.
Παρόλο όμως που το ένστικτό μας αποδεικνύεται πολλάκις αποτελεσματικό, δεν είναι ωστόσο αλάνθαστο. Έχετε σκεφτεί ότι είναι εφικτό άλλοτε να παραπλανηθεί κι άλλοτε να «θολώσει»; Η πολιτική και η διαφήμιση πολλές φορές έχουν στήσει παγίδα στην στρατηγική μας της αναγνώρισης. Κάθε καλό και γνωστό όνομα προσελκύει, ενώ σε πολλές περιπτώσεις το προϊόν αποδεικνύεται κατώτερο των προσδοκιών. Μπροστά επίσης στο φόβο του να πάθουμε κάτι, κυρίως στο φόβο του θανάτου και της απόρριψης, παραλύουμε, η διαίσθησή μας ξεγελιέται και το αποτέλεσμα είναι ακριβώς το αντίθετο από αυτό που θα επιθυμούσαμε. Μετά τις τρομοκρατικές επιθέσεις λόγου χάρη της 11ης Σεπτεμβρίου 2001 στις Ηνωμένες Πολιτείες, σύμφωνα με δημοσιεύματα στον τύπο, αρκετοί Αμερικανοί σταμάτησαν να παίρνουν το αεροπλάνο ή μείωσαν τις πτήσεις τους. Το γεγονός όμως ότι χρησιμοποιούσαν άλλο μέσα μεταφοράς για να ταξιδεύουν, είχε ως αποτέλεσμα, να αυξηθούν τα τροχαία, όπου 1.500 επιπλέον Αμερικανοί έχασαν τη ζωή τους σε τροχαία δυστυχήματα στην προσπάθειά τους να αποφύγουν το αεροπλάνο…
Τι συμβαίνει λοιπόν και παρόλο που γίνονται λάθη, δεν επέρχεται η γνώση και η εμπειρία μέσω της διαίσθησης; Σήμερα έχει επισκιαστεί από την καθαρή λογική και, παρ’ ό,τι πολλοί – σε σεμινάρια εκπαίδευσης προσωπικού έχει διαπιστωθεί – όπως οι γιατροί, οι αστυνομικοί και οι επιστήμονες – την αφήνουν να τους καθοδηγήσει καθημερινά στο επάγγελμά τους, δεν τολμούν να το παραδεχθούν!
Πηγή: http://psychografimata.com/7155/diesthisi-enstikto-vs-pragmatikotitas-antechete-ti-metopiki-sigkrousi/
Μένη Κουτσοσίμου, Μεταδιδάκτορας Ιατρικής Σχολής, Υπεύθυνη Αξιολόγησης Προσωπικού
