Πρεμιέρα για τα πρόστιμα που αφορούν μη εφαρμογή των διατάξεων του GDPR. Καθώς υφίσταται πλέον το πρώτο δεδικασμένο, χρήσιμη είναι η επανεξέταση πρακτικών για την προσέγγιση ιδιωτών δυνητικών πελατών, ιδιαίτερα αυτών που έχουν ρητά δηλώσει την άρνηση τους στο Μητρώο του Άρθρου 11 του Ν.3471/2006.
Με την υπ. αριθμ. 13/2019 απόφαση της η Αρχή Προστασίας Δεδομένων Προσωπικού Χαρακτήρα επέβαλε πρόστιμο ύψους; 5.000 Ευρώ σε Ιατρική εταιρεία, για την διενέργεια τηλεφωνικών κλήσεων σε πολίτες, οι οποίοι είχαν ζητήσει από τον τηλεφωνικό τους πάροχο την εγγραφή τους στο ειδικό μητρώο του άρθρου 11 του Ν. 3471/2006 (opt out) .
Ειδικότερα, η Αρχή έλαβε τις καταγγελίες δύο πολιτών, οι οποίοι δέχτηκαν τηλεφωνικές κλήσεις από Ιατρική Εταιρεία, για την προώθηση των προϊόντων που παρείχε, ενώ παράλληλα, οι ενεργούντες τις κλήσεις υπεύθυνοι – υπάλληλοι της εταιρείας αρνήθηκαν να ενημερώσουν τους πολίτες; για τα ορθά στοιχεία της εταιρείας .Η εταιρεία αρνούμενη τις αποδιδόμενες καταγγελίες αντέτεινε ότι, οι κλήσεις έγιναν με τυχαίο και αυτοματοποιημένο τρόπο για το σκοπό της ενημέρωσης και ευαισθητοποποίησης του κοινού στα πλαίσια της κοινωνικής εταιρικής ευθύνης και επομένως η ενέργεια αυτή δεν είχε σκοπό την διαφήμιση, δηλαδή την εμπορική προώθηση προϊόντων και υπηρεσιών .
Ειδικότερα η απόφαση της Αρχής αναφέρει τα εξής :
Το ζήτημα των τηλεφωνικών κλήσεων για σκοπούς απευθείας προώθησης προϊόντων ή υπηρεσιών και για κάθε είδους διαφημιστικούς σκοπούς ρυθμίζεται στο άρθρο 11 του Ν.3471/2006, στο οποίο ορίζονται τα σχετικά με τις μη ζητηθείσες επικοινωνίες (παρ. 1 και 2). Σημειώνεται ότι, με τις διατάξεις του άρθρου 16 παρ. 1 και 2 του Ν.3917/2011 τροποποιήθηκαν οι παρ. 1 και 2 του άρθρου 11 του Ν.3471/2006, ώστε με το άρθρο 11 παρ. 1 του Ν.3471/2006 ορίζεται πλέον ότι ……….η χρησιμοποίηση αυτόματων συστημάτων κλήσης, ιδίως με χρήση συσκευών τηλεμοιοτυπίας, ή ηλεκτρονικού ταχυδρομείου και γενικότερα η πραγματοποίηση μη ζητηθεισών επικοινωνιών με οποιοδήποτε μέσο ηλεκτρονικής επικοινωνίας, χωρίς ανθρώπινη παρέμβαση, για σκοπούς απευθείας εμπορικής προώθησης προϊόντων ή υπηρεσιών και για κάθε είδους διαφημιστικούς σκοπούς επιτρέπεται μόνο αν, ο συνδρομητής συγκατατεθεί εκ των προτέρων ρητώς ,……, ενώ με την παράγραφο 2 του ίδιου άρθρου ορίζεται ότι …δεν επιτρέπεται η πραγματοποίηση μη ζητηθεισών επικοινωνιών με ανθρώπινη παρέμβαση (κλήσεων) για τους ανωτέρω σκοπούς, εφόσον ο συνδρομητής έχει δηλώσει προς τον φορέα παροχής της διαθέσιμης στο κοινό υπηρεσίας ότι, δεν επιθυμεί γενικώς να δέχεται τέτοιες κλήσεις. Ο φορέα; υποχρεούται να καταχωρίζει δωρεάν τι; δηλώσεις αυτές σε ειδικό κατάλογο συνδρομητών, το οποίο είναι στην διάθεση κάθε ενδιαφερομένου.
Κατά συνέπεια, μετά την 1/9/2011, ημερομηνία από την οποία άρχισε η ισχύς της αναφερόμενης διάταξης, οι τηλεφωνικές κλήσεις με ανθρώπινη παρέμβαση, ενόψει των ανωτέρω σκοπών, επιτρέπονται, εκτός αν ο καλούμενος έχει δηλώσει ότι δεν τις επιθυμεί (σύστημα opt – out) .Το σύστημα opt – out έχει ως συνέπεια ότι, τα φυσικά ή νομικά πρόσωπα μπορούν να απευθύνουν τις αντιρρήσεις τους, όσον αφορά την επεξεργασία των δεδομένων τους, είτε ειδικά απευθείας στον υπεύθυνο επεξεργασίας ( δηλαδή στον διαφημιζόμενο ) ασκώντας το δικαίωμα της αντίρρησης, ως προς την επεξεργασία προσωπικών δεδομένων βάση του άρθρου 13 του Ν. 2472/1997, είτε γενικά, μέσω της εγγραφής τους στον ειδικό κατάλογο συνδρομητών του παρόχου, που προβλέπει το άρθρο 11 παρ. 2 του Ν.3471/2006 . Ο νόμος προβλέπει την δημιουργία μητρώου (opt – out) σε κάθε πάροχο και ο συνδρομητής μπορεί να δηλώσει ατελώς στο δικό του πάροχο υπηρεσιών ηλεκτρονικών επικοινωνιών ότι, δεν επιθυμεί να λαμβάνει τηλεφωνικές κλήσεις για απευθείας εμπορική προώθηση . Ο κάθε πάροχος φέρει με την προαναφερόμενη διάταξη, την υποχρέωση να τηρεί με αυτές τις δηλώσεις Δημόσιο Μητρώο που επιτελεί έναν δημόσιο σκοπό και στο οποίο έχει πρόσβαση όποιος ενδιαφέρεται να το χρησιμοποιήσει για απευθείας εμπορική προώθηση.
Περαιτέρω, ο αριθμός τηλεφώνου ενός φυσικού προσώπου αποτελεί προσωπικό δεδομένο,. αφού μπορεί να λειτουργήσει, ως στοιχείο άμεσης αναγνώρισης του κατόχου του (άρθρο 4 παρ. 1 Κανονισμού (ΕΕ) 2016/679, εφεξής ΓΚΠΔ) επιτρέποντας την επικοινωνία με αυτόν. Επισημαίνεται δε ότι, σύμφωνα και με την Γνώμη 4/2007 της ομάδας εργασίας του άρθρου 29 της ΕΕ, σχετικά με την έννοια των προσωπικών δεδομένων, ειδικά κατά τη λειτουργία ηλεκτρονικών υπηρεσιών, στοιχεία έμμεσης αναγνώρισης, μπορούν επαρκώς σε ορισμένες περιπτώσεις να διακρίνουν ένα άτομο από άλλο, στο πλαίσιο ενός συγκεκριμένου συνόλου, ακόμα και αν δεν έχει γίνει η εξακρίβωση του ονόματος του.
Με βάση την αρχή της Λογοδοσίας, όπως ορίζεται στο άρθρο 5 παρ. 2 του ΓΚΠΔ …ο υπεύθυνος επεξεργασίας φέρει την ευθύνη και είναι σε θέση να αποδείξει τη συμμόρφωση με την παράγραφο 1 (λογοδοσία) …..Περαιτέρω, στο άρθρο 24 παρ. 1 και 2 του ΓΚΠΔ αναφέρεται ότι …….λαμβάνοντας υπόψη τη φύση, το πεδίο εφαρμογής, το πλαίσιο και τους σκοπούς της επεξεργασίας, καθώς και τους κινδύνους διαφορετικής πιθανότητας επέλευσης και σοβαρότητας για τα δικαιώματα και τις ελευθερίες των φυσικών προσώπων, ο υπεύθυνος επεξεργασίας εφαρμόζει κατάλληλα τεχνικά και οργανωτικά μέτρα, προκειμένου να διασφαλίζει και να μπορεί να αποδεικνύει ότι, η επεξεργασία διενεργείται σύμφωνα με τον παρόντα Κανονισμό. Τα εν λόγω μέτρα επανεξετάζονται και επικαιροποιούνται όταν κρίνεται απαραίτητο. 2. Όταν δικαιολογείται η σχέση με τις δραστηριότητες επεξεργασίας τα μέτρα που αναφέρονται στην παράγραφο 1 περιλαμβάνουν την εφαρμογή κατάλληλων πολιτικών για την προστασία των δεδομένων από τον υπεύθυνο επεξεργασίας.
Ειδικότερα, σε ότι αφορά τους καταγγέλλοντες πολίτες για αυτούς εφαρμόζονται οι διατάξεις του άρθρου 14 του ΓΚΠΔ και ο υπεύθυνος επεξεργασίας οφείλει να παρέχει στο υποκείμενο των δεδομένων μία σειρά από πληροφορίες, μεταξύ των οποίων περιλαμβάνονται η ταυτότητα και τα στοιχεία της επικοινωνίας του, τα οποία στην προκειμένη περίπτωση οι ασκούντες τις τηλεφωνικές κλήσεις αρνήθηκαν να παράσχουν.
Στην συγκεκριμένη περίπτωση, η εταιρεία αποδέχεται τη διενέργεια των τηλεφωνικών κλήσεων και το βασικότερο επιχείρημα της είναι ότι, η ενέργεια της δεν ήταν διαφημιστική, αλλά ενημερωτική στο πλαίσιο δράσης ¨Εταιρικής Κοινωνικής Ευθύνης ¨. Η δήλωση της αυτή έρχεται σε αντίθεση με τα όσα αναφέρουν και οι δύο καταγγέλλοντες, οι οποίοι επισημάνουν ότι διαφημίστηκαν ¨Πολυδύναμα Ιατρεία¨ .Από τα στοιχεία που κατέθεσε ο υπεύθυνος επεξεργασίας της εταιρείας προκύπτει ότι, η βασική δραστηριότητα της εταιρείας είναι η παροχή Ιατρικών Υπηρεσιών για λόγους Αισθητικής – Ιατρικής Κοσμετολογίας . Συνεπώς οι υπηρεσίες που παρέχει ο υπεύθυνος επεξεργασίας είναι μεν ιατρικής φύσεως, αλλά δεν αφορούν την κατ’ εξοχήν προαγωγή της δημόσιας υγείας. Περαιτέρω, ενέργειες ¨Εταιρικής Κοινωνικής Ευθύνης¨ αποτελούν μία σύγχρονη μορφή διαφήμισης. Καθώς η διάταξη του άρθρου 11 του Ν.3471/2006 αναφέρεται σε …….σκοπούς απευθείας εμπορικής προώθησης προϊόντων ή υπηρεσιών και για κάθε είδους διαφημιστικούς σκοπούς ….ο υπεύθυνος επεξεργασίας οφείλει ακόμη και σε περιπτώσεις δράσης εταιρικής κοινωνικής ευθύνης να σέβεται την εν λόγω διάταξη . Συνεπώς, δεν μπορεί να γίνει δεκτό του επιχείρημα του υπευθύνου για τον χαρακτήρα των τηλεφωνικών κλήσεων.
Όσον αφορά τη μη ικανοποιητική ενημέρωση κατά τη διάρκεια της κλήσης, όπως προκύπτει από τις καταγγελίες, η εταιρεία αναφέρθηκε ως ¨Πολυδύναμα Ιατρεία ¨ενώ ακόμα και όταν ζητήθηκε, δεν δόθηκαν τα στοιχεία της . Πρέπει επίσης να εκτιμηθεί ότι, και οι δύο καταγγέλλοντες δεν είχαν κανένα άλλο στοιχείο αναγνώρισης της καλούσας εταιρείας, εκτός από τον αριθμό τηλεφώνου. Συνεπώς κρίνεται ότι, ο υπεύθυνος επεξεργασίας δεν ενημέρωνε ορθά για τα στοιχεία του.
Κατά συνέπεια και με βάση τα παραπάνω κρίνεται ότι, διαπιστώθηκαν δύο παραβάσεις, δηλαδή οι κλήσεις στους αριθμούς συνδρομητών που είχαν εγγραφεί στο μητρώο του άρθρου 11 του Ν.3471/2006 και το γεγονός ότι, ο υπεύθυνος επεξεργασίας δεν ενημέρωνε ορθά για τα στοιχεία του, δυσχεραίνοντας την άσκηση των δικαιωμάτων των υποκειμένων των δεδομένων, καθώς επίσης και το γεγονός ότι, ο υπεύθυνος επεξεργασίας αποσκοπούσε με τις ανωτέρω ενέργειες να αποκοιμίσει κέρδος και κατόπιν αυτών η Αρχή κρίνει ότι, πρέπει να επιβληθεί στον υπεύθυνο επεξεργασίας η προβλεπόμενη στο άρθρο 21 παρ. 1 στοιχ. β του Ν.2472/1997 κύρωση, σε συνδυασμό με τα προβλεπόμενα στα άρθρα 19 παρ. 1 του Ν.2472/1997 και 13 παρ. 1 και 4 του Ν.3471/2006, δηλαδή πρόστιμο 5.000 Ευρώ, για τις διαπιστωθείσες παραβάσεις του άρθρου 11 του Ν.3471/2006.
